Paragraaf lokale heffingen

Leges burgerzaken

Voor een aantal leges geldt dat uitsluitend bij wet- en regelgeving vastgestelde bedragen in rekening
kunnen worden gebracht. De Rijksoverheid stelt onder andere (maximum) tarieven vast voor
reisdocumenten en rijbewijzen. Daarnaast mogen er geen kosten in rekening worden gebracht voor
het opmaken van akten van overlijden, geboorten en erkenning. Ook het tarief voor het afgeven van
een uittreksel Burgerlijke Stand wordt vastgesteld door de Rijksoverheid.
Verder moeten gemeenten op twee momenten per week de gelegenheid bieden voor een kosteloze huwelijksvoltrekking.
De leges burgerzaken zijn om deze redenen niet kostendekkend. Op begrotingsbasis is de kostendekkendheid berekend op 66%. De werkelijke kostendekkendheid is 72% in 2024.

Leges omgevingsvergunningen

Voor de berekening van de tarieven en de opbrengsten met betrekking tot de kostendekkendheid maken we gebruik van gewogen gemiddelden over de voorgaande jaren. Het legestarief is gebaseerd op de gemiddelde inzet van ambtelijke capaciteit en overige kosten. Een groot aantal aanvragen voor relatief kleine bouwwerken leidt tot een lagere legesopbrengst. Bij het bepalen van het gemiddelde houden we ook rekening met een aantal grote(re) bouwwerken, die een hogere legesopbrengst met zich meebrengen.
Het lijkt erop dat de invoering van de Omgevingswet en de Wet op de Kwaliteitsborging een aanzienlijke impact heeft gehad op de legesopbrengsten en de uitgaven in 2024. De opbrengsten leges omgevingsvergunningen in 2024 bedragen € 881.000. Dit is € 28.000 minder dan begroot.
Veel projectontwikkelaars en bedrijven hebben hun bouwplannen eind 2023 ingediend om nog onder de oude wetgeving te vallen, wat leidde tot een piek in aanvragen en extra inkomsten in 2023. Deze extra inkomsten zijn gereserveerd om de verwachte dip in 2024 en 2025 op te vangen en om de extra capaciteit te bekostigen die nodig was om de aanvragen binnen de wettelijke termijnen af te handelen.
De uitgaven waren € 264.000 hoger dan begroot, voornamelijk door de inhuur van externe capaciteit, en er moest ook € 60.000 meer BTW worden afgedragen. Uiteindelijk sluit het boekjaar 2024 met een tekort van € 379.000, dat wordt aangevuld met de gereserveerde middelen uit 2023. Zonder deze aanvulling zou de dekkingsgraad van dit product rond de 70% liggen.
Zo zien we dat de inkomsten bij deze leges sterk afhankelijk blijken van het daadwerkelijke aantal aanvragen, het type aanvragen, het tijdstip van de aanvraag en ook landelijk beleid.

Marktgelden
Marktgelden is een bestemmingsheffing. De inkomsten van de marktgelden moeten gebruikt worden
om de uitgaven te bekostigen. Op begrotingsbasis is de kostendekkendheid berekend op 49%. De werkelijke kostendekkendheid van marktgelden is 46% in 2024.

De werkelijke opbrengsten van marktgelden van de weekmarkt in 2024 bedragen € 17.500 ten opzichte van een geraamde opbrengst van € 22.000. Met name op de weekmarkten in Zwartsluis maar ook in Hasselt zien we een terugloop van het aantal marktlieden.

Havengelden
Havengelden is een bestemmingsheffing. De inkomsten van de havengelden moeten gebruikt worden
om de uitgaven te bekostigen.
De opbrengsten economische havens zijn begroot op € 148.000. In 2024 is in werkelijkheid € 41.000 meer havengeld ontvangen dan is begroot. Dit is voornamelijk het gevolg van de vele zandtransporten via de industriehaven in Genemuiden t.b.v. ruimtelijke ontwikkelingen van de gemeente in Genemuiden. In 2024 betreft dat vooral het bouwrijp maken van Zevenhont Oost.
De materiële kosten laten een voordeel zien van ruim € 65.000.
Dit wordt voor het grootste deel (€ 45.000) veroorzaakt door lagere onderhoudsuitgaven. Hier is nadrukkelijk een samenhang met de vele zandtransporten in de industriehaven. De noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden kunnen niet goed worden uitgevoerd als de haven op hetzelfde gedeelte intensief wordt gebruikt voor de zandtransporten.
Op begrotingsbasis is de kostendekkendheid berekend op 86%. De werkelijke kostendekkendheid van havengelden is 127% in 2024. Het betreft echter voor het grootste deel incidentele effecten die de kostendekkendheid beïnvloeden.

Begraafrechten
Begraafrechten is een bestemmingsheffing. De inkomsten van de begraafrechten moeten gebruikt worden om de uitgaven te bekostigen.
In 2024 is er een minderopbrengst voor begraven van € 34.000 gerealiseerd. De werkelijke kosten zijn op € 7.000 na gelijk aan de begrote kosten.
Op begrotingsbasis is de kostendekkendheid berekend op 91%. De werkelijke kostendekkendheid voor begraafrechten is 86% in 2024.

Afvalstoffenheffing

Afval is financieel gezien een gesloten huishouding, dit betekent dat alle kosten gedekt dienen te worden door de opbrengsten vanuit de afvalstoffenheffing of andere inkomsten binnen het product. Mocht er aan het einde van het jaar een saldo zijn (positief dan wel negatief) dan wordt dit verrekend met de voorziening Afval.
Het lijkt erop dat de financiële huishouding van afvalbeheer in 2024 positief heeft uitgepakt, ondanks de aanvankelijke verwachting van een onttrekking van € 44.000 aan de voorziening. Het vastrecht afvalstoffenheffing steeg van € 198,00 naar € 211,00.
Op basis van de jaarrekening blijkt dat er echter € 173.000 toegevoegd kan worden. Het positieve saldo wordt enerzijds veroorzaakt door lagere lasten en anderzijds door hogere inkomsten.
De lagere lasten zijn voornamelijk te danken aan de verwerkingskosten van de ROVA, die € 57.000 lager waren dan begroot. Dit komt oa. door de acties pmd weegproef en voorlopers die de kwaliteit van het ingezamelde afval verbeterden, waardoor er minder afkeur (77 ton) was en dus lagere verwerkingskosten voor restafval. Dit resulteerde ook in een financieel voordeel van € 12.000 door lagere BTW-afdrachten.
Daarnaast waren de werkelijke opbrengsten € 149.000 hoger dan begroot, mede door hogere vergoedingen vanuit Nedvang en producenten, en een niet begrote bijdrage van € 62.000 voor het inzamelen van zwerfafval over peiljaar 2023. Voor het inzamelen van zwerfafval is er een nieuwe regeling waarbij producenten bijdragen aan de kosten voor het opruimen van zwerfafval. Elk jaar wordt er een vergoeding toegekend, afhankelijk van de gemaakte kosten en hoeveelheid zwerfafval.
Het positieve saldo van € 173.000 kan worden toegevoegd aan de voorziening, wat een gunstige uitkomst is voor de financiële huishouding van afvalbeheer.

* bedragen in € x 1.000

Rioolheffing

Naast de zorg voor inzameling en transport van afvalwater hebben gemeenten ook een regenwater-zorgplicht en een duidelijke rol als regisseur bij de aanpak van grondwaterproblemen. De kosten die hiervoor worden gemaakt, worden met de rioolheffing verhaald op gebruikers van woningen en niet-woningen. Het tarief voor een meerpersoonshuishouden is voor 2024 vastgesteld op € 314. Voor een éénpersoonshuishouden bedraagt het tarief € 258. De tarieven voor de overige aansluitingen zijn hiervan afgeleid. Bij de begroting is er van uitgegaan dat in 2024 een bedrag van € 145.000 aan de voorziening riolering onttrokken moet worden om het tarief 100% kostendekkend te maken.
Aan rioolrechten is in totaal in 2024 € 184.000 meer opgelegd dan in de begroting is opgenomen. In de afgelopen jaren is veel nieuwbouw gerealiseerd; zowel voor woningen als bedrijven. Voor de bedrijven maken we gebruik van de gegevens van Vitens. De meeropbrengst is grotendeels door de bedrijven gerealiseerd en hangt samen met een hoger waterverbruik dan is begroot. Bedrijven betalen namelijk in 2024 een tarief van € 3,03 per m³ waterverbruik. Naast de meeropbrengst hebben we minder uitgaven gehad met een voordeel van € 168.000.
In totaal storten we € 207.000 in de voorziening in plaats van de in de begroting opgenomen onttrekking aan de voorziening van € 145.000.
De kosten die we moesten maken voor onvoorzien onderhoud aan de Lijster van € 133.000 zijn rechtstreeks vanuit de voorziening gedekt.