Het overheidssaldo of EMU-saldo is een belangrijke indicator om te kijken hoe gezond de financiën van de overheid zijn. Elk half jaar moeten landen in de Europese Unie informatie over hun saldo aan de Europese Commissie doorgeven. Ze mogen niet meer dan 3 procent van hun totale economie uitgeven dan dat ze binnenkrijgen. In Nederland zijn er ook afspraken gemaakt over hoeveel tekort gemeenten, provincies en waterschappen samen mogen hebben.
Hieronder staat hoeveel onze gemeente heeft bijgedragen aan het EMU-saldo. Dit is het geld dat de gemeente heeft verdiend of uitgegeven, aangepast voor bepaalde kosten en opbrengsten die niet meetellen voor het EMU-saldo. Grofweg gaat het om ongeveer drie soorten kosten en opbrengsten:
- Kosten en opbrengsten waar geen geld bij komt kijken (zoals afschrijvingen en reserveringen);
- Kosten en opbrengsten die niet direct meetellen voor het saldo omdat ze op de balans staan (zoals uitgaven voor grond of direct uit voorzieningen);
- Veranderingen in financiële bezittingen en eventuele boekwinst uit bijvoorbeeld leningen of deelnemingen, die niet meetellen voor het EMU-saldo.
Berekening EMU-saldo
| Bedragen x € 1.000 | ||||
|---|---|---|---|---|---|
EMU Saldo | Realisatie | Begroting | Realisatie | ||
2023 | 2024 | 2024 | |||
1. | (+) | Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c). | 11.787 | -4.428 | 3.821 |
2. | (-) | Mutatie (im)materiële vaste activa | 2.480 | 2.855 | 2.751 |
3. | (+) | Mutatie voorzieningen | -265 | -709 | 731 |
4. | (-) | Mutatie voorraden (incl. bouwgronden in exploitatie) | 4.560 | 1.850 | 1.762 |
5. | (-) | (Verwachte) boekwinst bij verkoop effecten en (im)materiële vaste activa | 0 | 0 | 0 |
Berekend EMU-saldo | 4.481 | -9.841 | 39 | ||
Als de uitgaven in een jaar hoger zijn dan de inkomsten, dan heeft de gemeente een financieringstekort en moet ze geld lenen. Er ontstaan dus schulden. Als de inkomsten hoger zijn dan de uitgaven, dan kan de gemeente een deel van zijn schulden afbetalen. Als een gemeente uitbreidt, hetzij omdat er meer woningen en inwoners komen, hetzij omdat de gemeente steeds meer of steeds duurdere voorzieningen aanbiedt aan de inwoners door nieuwe investeringen, dan geeft de gemeente meer uit dan ze ontvangt. Dan heeft de gemeente dus een EMU-tekort (=negatief EMU-saldo).
Met een EMU-tekort is niets mis omdat gemeenten een begroting op baten-lastenbasis hebben. Er staan immers steeds meer bezittingen tegenover de groeiende schulden die de gemeente is aangegaan. Maar op de middellange en lange termijn moet de gemeente wel aan haar schuldverplichtingen voldoen door de rente en aflossingen te betalen.